Sırbistan, Avrupa Birliği adaylık süreci ve merkezi konumu sayesinde uluslararası yatırımcılar için cazip bir merkez haline geldi. Özellikle 2023 yılında yürürlüğe giren ve iş kurma ile ikamet süreçlerini hızlandıran yeni mevzuat değişiklikleri, ülkenin yatırım ortamını önemli ölçüde iyileştirdi. Eğer siz de Sırbistan’a yerleşmek ve burada ticari faaliyetlere başlamak istiyorsanız, bu rehber hem şirket kurulum hem de oturum izni süreçlerinin anahtarlarını sunuyor.
Neden Sırbistan? Balkanlar’ın Yükselen Yatırım Merkezi
Sırbistan, AB ile entegrasyon hedefini korurken, düşük vergi oranları ve rekabetçi işgücü maliyetlerini bir arada sunuyor. Başkent Belgrad, Güneydoğu Avrupa’nın önemli lojistik merkezlerinden biri olarak öne çıkıyor.
Ülkenin yabancı sermayeyi çekmedeki en büyük kozu ise idari kolaylıklar: 2023 itibarıyla hayata geçirilen “Tek İzin” (Single Permit) sistemi, yabancıların oturum ve çalışma izni prosedürlerini tek bir başlık altında birleştirerek basitleştirdi. Hatta, Kalıcı İkamet İzni (Stalni Boravak) süresi, eskiden beş yıl iken, 4 Ağustos 2023’ten itibaren asgari üç yıla indirilerek yatırımcılar için süreç radikal bir şekilde hızlandırıldı. Bu, Sırbistan’a yerleşmek isteyen girişimciler için bölgesel bir rekabet avantajı sağlıyor.
Unutulmaması gereken kritik eşik: Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları Sırbistan’a vizesiz giriş yaptıktan sonra 180 gün içinde 90 gün boyunca kalabilir. Bu 90 günlük süre dolmadan DOO (Limited Şirket) açılış başvurusunu gerçekleştirmeniz, tüm oturum sürecini zamanında başlatmanız için hayati önem taşıyor.
Sırbistan’da Şirket Kurmak: Adım Adım DOO Açılışı
Sırbistan’da şirket kurmak prosedürü, Sırp İş Kayıt Ajansı (APR) üzerinden yürütülür ve hızlı ilerlemesi için doğru adımların atılması gerekir.
En Yaygın Hukuki Yapı: Limited Şirket (DOO)
Yabancı yatırımcılar için en esnek ve en çok tercih edilen hukuki yapı Društvo s Ograničenom Odgovornošću (DOO), yani Limited Şirket’tir. Bu yapı, aynı zamanda oturum ve çalışma izni başvurusu için de temel teşkil eder. Şirketin adı, yasal şekli ve kayıtlı merkezi gibi temel unsurları içeren bir ticaret unvanı seçmeniz gerekmektedir.
Gerekli Belgeler ve Noter Onayı
Kuruluş başvurusu için hazırlanması ve noterde onaylanması gereken temel evraklar şunlardır:
- Yabancı ülke vatandaşları için pasaport fotokopisi.
- Kurucu tüzel kişilik ise ticaret sicil kaydının onaylı örneği.
- Kuruluştan önce nakit ödenecek sermayeye ilişkin banka onayı (Bloke Hesap Kanıtı).
- Şirket kuruluş harçlarına ilişkin ödeme makbuzları.
- Vekâlet ile başvuru yapılıyorsa vekâletname.
Şirket sözleşmesi ve kurucu kimlik belgeleri gibi tüm kuruluş evraklarının Sırbistan’da yetkili bir noter tarafından onaylanması zorunludur. Belgeler eksiksiz ise, şirket kayıt işlemleri APR tarafından genellikle yedi gün içinde tamamlanır.
Kritik Engel: Bankacılık ve VKN Süreci
Şirketinizin operasyonel hale gelmesi için Vergi Kimlik Numarası (VKN/PIB) edinilmesi ve banka hesabı açılması şarttır.
- VKN Başvurusu: Kurucunun, ikamet edilen yerdeki vergi dairesine giderek yabancılar için özel VKN başvuru formu doldurması, pasaport ve ikametgâh belgesi ibraz etmesi gerekir.
- Bankacılık Çıkmazı: Standart kural, oturma izni olmayan yabancıların banka hesabı açmasına izin vermemesidir. Ancak Sırbistan’da şirket kurmak için APR’ye sermaye ödemesi onayı sunulması zorunludur. Bu döngüsel sorun, Ziraat Bankası gibi Sırbistan’da iştirakleri bulunan yabancı bankaların istisnai prosedürleri veya vekâletname ile geçici bir bloke sermaye hesabının açılması yoluyla çözülmelidir. Tam fonksiyonlu operasyonel hesap ise genellikle VKN ve Tek İzin alındıktan sonra açılır.
Tescil ve VKN süreçlerinin ardından, şirketin tüm dijital beyan işlemleri için hayati bir araç olan elektronik imza (e-imza) alınmalıdır.
Sırbistan’da Oturum ve Çalışma İzni: Tek İzin Sistemiyle Hız Kazanın
4 Ağustos 2023 itibarıyla Sırbistan, ikamet ve istihdam süreçlerini Tek İzin çatısı altında birleştirdi. Bu izin, istihdam, serbest meslek veya şirket içi hareket gibi çeşitli dayanaklarla alınabilir. Şirket kurucusu veya müdürü olarak başvuru, şirketinizin APR tescilinin tamamlanmasına dayanır.
Tek İzin Nedir ve Nasıl Alınır?
Şirket kurulumunuzun ardından, yabancı yatırımcı olarak ilk adımınız oturum iznine başvurmak olmalıdır. Oturum izninin alınmasından yaklaşık bir hafta sonra ise çalışma izni başvurusu yapılır.
Tek İzin başvurularında karar mercii İçişleri Bakanlığı’dır (MUP). Mevzuattaki son değişiklikler ile, Tek İzin onayına ilişkin talep, başvuru tarihinden itibaren sadece 15 gün içinde karara bağlanmaktadır. Bu, toplam kurulum sürecindeki belirsizliği ciddi oranda azaltır. Tek İzin, en fazla üç yıllık geçerlilik süresi için verilebilir ve aynı süre kadar uzatılabilir.
Kurulumdan Oturuma Zaman Çizelgesi
| Aşama | İlgili Kurum/İşlem | Tahmini Süre (İş Günü) | Önemli Not |
| Şirket Kurulumu (APR Tescili ve Noter Onayı) | 7 Gün | Hukuki varlık oluşumu. 6 | |
| VKN ve Ön Kurumsal Hesap Açılışı | 7-10 Gün | Sermaye kanıtı ve operasyonel zorunluluk. [1, 7] | |
| Oturum İzni Başvurusu Evrak Teslimi | Randevu Süresi + 1 Gün | 90 günlük vizesiz süre içinde yapılmalı. 4 | |
| Tek İzin (Oturum + Çalışma) Kararı | 15 Gün | İçişleri Bakanlığı tarafından hızlı karar süresi. 2 | |
| Toplam Minimum Süre | Girişten Yasal Çalışma Hakkına | ~30 – 45 Gün | İdari prosedürlerin sıralı tamamlanması şartıyla. |
Önemli: Oturum izni yenileme aşamasında, şirketinizin kâğıt üzerinde bir kabuk şirket (shell company) değil, aktif ticari faaliyet gösteren bir yapı olduğunu kanıtlamanız yasal bir zorunluluktur.
Sırbistan Vergi Avantajları: Düşük Kurumlar Vergisi ve Sosyal Yükler
Sırbistan’da şirket kurmak, özellikle vergi sistemi açısından yatırımcıya avantajlar sunar.
Kurumlar Vergisi ve KDV Durumu
Sırbistan’da Kurumlar Vergisi oranı oldukça rekabetçidir ve güncel oran %15 olarak belirlenmiştir. Yerleşik şirketler dünya çapındaki kazançları üzerinden, yerleşik olmayan şirketler ise sadece Sırbistan’daki kalıcı işyerleri aracılığıyla elde ettikleri gelirler üzerinden vergilendirilir.
KDV Oranları:
- Standart KDV Oranı: %20.
- İndirimli KDV Oranı: %10 (tıbbi, sosyal, bankacılık ve sigorta hizmetleri KDV’den muaftır).
- Temettü Vergisi: Yerleşik olanlar ve yerleşik olmayanlar için %15 oranında uygulanır.
- Genel Gelir Vergisi (Stopaj): %10’dur.
İşgücü Maliyeti: Sosyal Sigorta Katkıları
Kurumlar Vergisi düşük tutulsa da, işgücü üzerindeki sosyal sigorta yükü önemli bir maliyet kalemidir. Sosyal güvenlik katkı payları hem çalışanlar hem de işverenler tarafından ödenir.
Sırbistan’da Sosyal Güvenlik Primi Dağılımı (Güncel 2025)
| Katkı Payı Türü | Çalışan Katkısı (Net Ücret Üzerinden) | İşveren Katkısı (Brüt Ücret Maliyeti) |
| Emeklilik ve Maluliyet Sigortası | %14 8 | %10 8 |
| Sağlık Sigortası | %5,15 8 | %5,15 8 |
| İşsizlik Sigortası | %0,75 8 | %0 |
| Toplam Katkı Payı | %19,90 | %15,15 |
İşveren tarafından ödenen katkılarla (Emeklilik %11 ve Sağlık %5,15 ) birlikte, toplam sosyal güvenlik primleri yükü brüt ücretin yaklaşık %36‘sına ulaşmaktadır. Bu durum, özellikle personel sayısı yüksek olan şirketler için dikkatli maliyet planlaması gerektirir.
Yatırımınızı Büyütün: Sektörel Teşvikler ve Hibeler
Sırbistan, yabancı yatırımcıları cezbetmek amacıyla geniş bir finansal ve vergisel teşvik paketi sunuyor. Türk yatırımcılar için eğitimli ve ucuz işgücü ile AB’ye yakınlık bu teşviklerle birleştiğinde cazibeyi artırıyor.
Genel Hibe ve Sübvansiyonlar
- Hibe Desteği: Özellikle Otomotiv, elektronik ve Bilişim (IT) sanayilerindeki yatırımlar için, yatırım değerinin %25’ine kadar hibe finansmanı sağlanmaktadır.
- İstihdam Sübvansiyonları: Üretim, hizmet ve AR-GE sektörlerindeki her yeni işçi için 2.000 EURO’dan 10.000 EURO’ya kadar değişen sübvansiyonlar mevcuttur.
- Büyük Yatırım İadesi: Beş milyon Euro ve üzeri yatırım yapanlara %30’a varan nakit iadesi programları bulunmaktadır.
Önemli Vergisel Muafiyetler ve IT Sektörü Odaklı Avantajlar
Uzun vadeli yatırımı destekleyen vergisel teşvikler şunlardır:
- Belirli şartları karşılayan projeler için 10 seneye kadar gelir vergisi muafiyeti.10
- Yeni istihdam sağlayanlara yönelik gelir vergisi indirimi ve ücretler ile sosyal sigorta prim ödeneklerinden muafiyet.
- Vergilendirilen gelirin %50 tutarına kadar olan yıllık gelir vergisi indirimi ve 10 seneye kadar olan zarar nakli imkânı.
Özellikle teknoloji ve Ar-Ge alanında faaliyet gösterenler için Sırbistan’ın IT sektörüne sunduğu özel yatırım hibeleri (%25’e varan) ve istihdam teşvikleri, ülkeyi bölgesel bir teknoloji merkezine dönüştürme stratejisinin bir parçasıdır.
Sırbistan’a Kalıcı Yerleşmek: 3 Yıllık Kuralı Yakalayın
Sırbistan’a yerleşmek isteyen ve uzun vadeli düşünen yatırımcılar için kalıcı ikamet izni (Stalni Boravak) şartlarında yapılan değişiklikler büyük bir kolaylıktır.
4 Ağustos 2023’ten itibaren, Sırbistan’da asgari üç sene kesintisiz ikamet eden yabancılara kalıcı ikamet izni verilmesi mümkündür.3 Ancak, bu süre zarfında ülke dışında bulunma sürelerine dikkat etmelisiniz: Başvuru sahibi, sürekli ikametleri boyunca toplamda 10 aydan ve sürekli olarak 6 aydan fazla ülke dışında bulunmamış olmalıdır.3 Bu süre kısıtlamalarına uymak, üç yıllık kesintisiz ikamet şartını sağlamak için zorunludur.
Sonuç olarak, Sırbistan’da şirket kurmak ve Sırbistan’da oturum almak, hızlı ve teşviklerle dolu bir süreç sunuyor. Başarılı bir yerleşim ve kalıcı ikamet için anahtar, başlangıçtaki bürokratik engellerin profesyonelce yönetilmesi ve tüm vergi ile göçmenlik mevzuatına tam uyum (compliance) sağlanmasıdır. Aksi takdirde, artırılmış maddi cezalarla karşılaşma riskiniz yükselir.
Sırbistan’da Şirket Kurmak ve Oturum İşlemleri için linki tıklayınız
